Từ ngày 02/10-05/10/2018, Sở Thông tin và Truyền thông đã phối hợp với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch và UBND huyện Triệu Phong tổ chức Triển lãm lưu động bản đồ và trưng bày tư liệu về chủ đề “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam-Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” tại Trung tâm Văn hóa - Thông tin huyện Triệu Phong. Triển lãm lần này trưng bày khoảng 120 hình ảnh, các tư liệu văn bản, bản đồ... đã được thu thập trong nước và trên thế giới, khẳng định về pháp lý hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là của Việt Nam.
Cắt băng khai mạc Triển lãm tại huyện Triệu Phong năm 2018
Triển lãm đã mang tới cho người xem những hình ảnh văn bản bằng chữ Nôm, chữ Hán, Hán Nôm có niên đại từ thế kỷ thứ XVI-XX khẳng định hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là của Việt Nam, bao gồm: Toàn tập "Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư" của ông Đỗ Bá, người huyện Thanh Chương (Nghệ An); bộ "Đại Việt sử ký tục biên" do chúa Trịnh Sâm chỉ đạo biên soạn ghi rất rõ Chúa Trịnh Sâm đã tổ chức Đội Hoàng Sa đi ra ngoài quần đảo Hoàng Sa để đánh bắt hải sản và thu nhặt các vật là tài sản hoang hóa tại đây đưa về Đàng Trong.
Trong tập "Đại Nam thực lực Tiền biên," "Đại Nam thực lực Chính biên" và các tài liệu thời các vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị đều nói rằng các vua nhà Nguyễn đã cử lực lượng ra Hoàng Sa đo đạc, kiểm đếm các hòn đảo, vẽ bản đồ, cắm mốc chủ quyền, xây dựng miếu thờ, trồng cây trên các đảo để đánh dấu nhằm giúp tàu bè khi đi ngang qua đây không bị mắc cạn. Đặc biệt, các tài liệu còn cho biết các hoạt động cứu hộ trên biển của lực lượng thủy quân và lực lượng thủy đội Hoàng Sa của triều đình nhà Nguyễn đã cứu hộ tàu của người Anh, người Pháp bị mắc cạn ở quần đảo Hoàng Sa.
Tại Triển lãm còn có văn bản bằng chữ Chăm phản ánh việc triều đình nhà Nguyễn huy động cư dân ra thực hiện công cuộc xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ngoài ra, Triển lãm còn có các công trình nghiên cứu của các học giả lúc bấy giờ như Lê Quý Đôn, Lê Dân...
Bên cạnh đó, Triển lãm cũng trưng bày các tư liệu hình ảnh bản đồ gồm các nhóm tư liệu bản đồ do người Việt vẽ từ thế kỷ XVII-XX; bản đồ Trung Quốc do các nước phương Tây và Trung Quốc xuất bản có niên đại từ thế kỷ XVI - XX đã ghi rõ: lãnh thổ của Trung Quốc về phía cực Nam là ở đảo Hải Nam; nhóm tư liệu bản đồ Việt Nam do các nước phương Tây vẽ xuất bản từ thế kỷ XVI-XX đều khẳng định hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đều là của Việt Nam; bản An Nam Đại Quốc họa đồ do linh mục Tabe vẽ năm 1838 - bản đồ Việt Nam gần như hoàn chỉnh như bây giờ...
Ngoài các tư liệu, bản đồ đây là năm đầu tiên Triển lãm tổ chức Triển lãm số các tư liệu (bản đồ, tư liệu văn bản và hiện vật) truyền thống, đặc biệt là các hiện vật đã được số hóa dưới dạng mô hình 3D (bia chủ quyền, tượng đài hải đội Hoàng Sa, tàu hải đội Hoàng Sa)… thu hút được sự quan tâm của khách tham quan Triển lãm. Phó Giám đốc Sở Thông tin Truyền thông Quảng Trị Nguyễn Hoàn cho biết, mỗi tài liệu hình ảnh được lựa chọn, đưa ra giới thiệu ở triển lãm khẳng định sự thật lịch sử, rằng Hoàng Sa- Trường Sa là của Việt Nam. Sự thật đó không chỉ ghi trong sử sách của dân tộc ta mà còn được cả thế giới công nhận.
Được biết, đây là cuộc triển lãm thứ 3 ở quy mô cấp huyện. Sau khi kết thúc cuộc Triển lãm bản đồ và trưng bày tư liệu về Hoàng Sa, Trường Sa diễn ra tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Quảng Trị (từ ngày 11/6 – 15/6/2015) do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp UBND tỉnh tổ chức, Bộ Thông tin và Truyền thông đã trao tặng cho tỉnh Quảng Trị một số tư liệu quý giá liên quan đến chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Năm 2016, Triển lãm diễn ra tại Trung tâm hoạt động Thanh thiếu niên, thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh từ ngày 04-07/10/2016. Triển lãm đã thu hút được 3.500 lượt người với gần 70 đoàn tham gia. là địa điểm để tổ chức triển lãm với diện tích trưng bày khoảng gần 200m2..
Năm 2017, triển lãm được tổ chức tại thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh thu hút đông đảo ngư dân và người dân tham quan tìm hiểu. Phó Giám đốc Sở Thông tin Truyền thông Quảng Trị Nguyễn Hoàn cho biết thêm, để triển lãm thêm phong phú và hấp dẫn hơn năm 2019, ngoài Trưng bày bản đồ, các tư liệu lịch sử và pháp lý về Hoàng Sa-Trường Sa, Triển lãm, chúng tôi dự kiến sẽ trưng bày các sản phẩm biển, thương hiệu biển của đơn vị tổ chức và một số địa phương, đơn vị trong tỉnh./.
Đông đảo học sinh và người dân đến tham quan, tìm hiểu về các bản đồ và tư liệu liên quan đến chủ quyền biển, đảo của Việt Nam
Bài: Phương Nam, ảnh: Thanh Tùng